ANEMIC CINEMA
Met Anemic Cinema heeft de jonge gitarist Artan Buleshkaj een eigen kwartet waarmee hij de genregrenzen tussen jazz en metal wil breken. Een eerste EP was alvast een schot in de roos, volgend jaar volgt zijn debuutplaat. Ter opwarming een uitgebreide babbel over de liefde voor extreme muziek, denken in klanken en noten, en de link met Marcel Duchamp.
"Zalige sneakers hé!" De eerste kennismaking met Artan vond eigenlijk al twee weken voor het interview plaats in de foyer van de Handelsbeurs, na de optredens van Steiger en Echoes Of Zoo, weliswaar zonder het te beseffen. We zien elkaar terug aan het repetitiekot van zijn band -een voormalige slachterij in de Brugse Poort- en pas daar zal onze frank vallen: dat is de vriendelijke man met dezelfde Karhu- schoenen. Het is in de tuin bij het grote pand waar ook een resem andere bands zoals Compro Oro en John Ghost repeteren opletten geblazen voor de vroegere bloedput, zo leren tijdens de fotoshoot. De goedgeluimde Artan poseert enthousiast samen met zijn band, ook wanneer fotografe Vibe hem vraagt om op het tapijt te gaan liggen.
Een paar uur na het nemen van de foto's zien we Artan terug in de zonovergoten tuin van zijn art-decohuis in Sint-Amandsberg. “Het zijn toffe repetities”, zegt Artan aan het begin van ons gesprek over de voorbereidingen voor zijn aankomende debuutplaat met Anemic Cinema. “Ik ben sowieso iemand die niet graag op oude nummers blijft teren. Bij de bands die ik leid, moet het zelfs rap gaan. Ik wil snel een dik boek met songs opbouwen", zegt hij vol enthousiasme.
Artans band bestaat uit saxofonist Rob Banken (H A S T, Grand Picture Palace, John Ghost, Rapidman), basklarinettist Steven Delannoye (Chasing Penguins, DelVita Group) en drummer Matthias De Waele (Grand Picture Palace en Rapidman). Stuk voor stuk klinkende namen in de jazzwereld die het liefst buiten de lijntjes kleuren. “Rob ken ik al lang van bij H A S T. Rob en Steven vormen geregeld een blazersduo. Samen hebben ze een heel mooie sound, zoals ze bij Yùrt laten horen. Steven en Matthias hebben gestudeerd in New York, om die reden sijpelt ook de downtown Manhattan sound door naar Anemic Cinema. Met Steven geef ik les op dezelfde academie in Tielt. Ook met Matthias wou ik ook al lang iets doen; hij heeft een waanzinnige platenkast; van de meest traditionele New Orleans jazz tot heel avant-gardistische klankverkenningen."
"Ik wou de harmonie en het concept van jazz met de sound van metal mixen. En daarnaast ook improviseren én hard knallen"
Chillversie van de hel
Anemic Cinema bestaat nog maar één jaar: Artan werd door Roger Verstraete van El Negocito Records gevraagd om een groep samen te stellen voor diens festival Citadelic. “Ik had het zaadje voor het project al een jaar in mijn hoofd. Toen Roger me de vraag stelde, had ik geen excuus meer. Sowieso wou ik al lang iets doen met baritongitaar en zonder bassist. Als je iets in een ongewone bezetting doet, gaat het automatisch fris klinken", klinkt het terwijl Fons, de kat des huizes komt snuffelen.
Daarnaast wou Artan twee muzikale werelden combineren. Of beter gezegd: genregrenzen doorbreken. “Ik wou de harmonie en het concept van jazz met de sound van metal mixen. En daarnaast ook improviseren én hard knallen.” Hij verwijst meteen naar Tyft, een ensemble van de IJslandse gitarist Hilmar Jensson. "Ongeveer dezelfde bezetting, en ze maken ook gebruik van snedige riffs en improvisatie. Ik heb geen schrik om er los over te gaan en buiten de lijntjes te kleuren. Dat intense zit ook verwerkt in het artwork van Benoit Vangeel, ook bekend van de affiches van Huna. De voorkant lijkt wel op een chille versie van de hel."
De nadruk op de baritongitaar deed ons snel vermoeden dat er in Artan een metalliefhebber schuilt. Deftones en Meshuggah zijn voorbeelden van bekende metalbands die van zo'n type laaggestemde gitaar gebruik maken. “Als je metal zegt, zeg je laaggestemde gitaren, maar een baritongitaar zit nog beter in de mix tussen bas-instrumenten en het hogere frequentie-spectrum”, toont de lesgever- muzikant. “Het was een logische keuze om zo de rol van bassist te kunnen overnemen en ik kan tegelijk ook soleren." Meshuggah zal in het interview nog geregeld als voorbeeld terugkomen, alsook in de playlist die de gitarist maakte. “Ze doen complexe structuren makkelijk klinken én de muziek klinkt niet nerdy."
Tandwielen
Het muzikale kind van Artan moest ook een naam krijgen. “Ik vond de muziek van Anemic Cinema meteen vrij dadaïstisch, soms verwarrend. Ik zag die kortfilm van Marcel Duchamp en vond het anagram best wel passend." Hoe zou hij dan de muziek van Anemic Cinema preciezer omschrijven? Duister, machinaal en sacraal vallen meteen. Of als tandwielen die in mekaar schuiven. “Ik hou ervan als de puzzel mooi in elkaar valt. Ik wil ook dat het binnenkomt en dat je er een energieshot van krijgt. Daarnaast moet het ook conceptueel doordacht zijn, een zotte puzzel zijn... dat is de beste muziek: het zit ingenieus in elkaar maar het is wel toegankelijk."
In het repetitiekot zagen we alle muzikanten met partituren werken: die worden door Artan zelf allemaal minutieus voorbereid, van solo’s tot de improstukken. Een volledige roadmap met andere woorden, zo illustreert hij het nummer “Poete Maudit” tot in het detail. "Vergelijk het gerust met een regisseur die alles uitschrijft voor zijn acteurs." “Maar”, benadrukt Artan. “Ik ben ook geen dictator die geen tegenspraak duldt. Ik bereid 90 procent voor, de andere 10 procent passen we aan tijdens de repetities."
"Geen schrik om er los over te gaan en buiten de lijntjes te kleuren"
Variety, the spice of life
Zijn nu al indrukwekkende biografie toont dat Artan druk bezig is met verschillende projecten: van de intense jazzrock van H A S T tot de glitchy electro
van Madame Blavatsky. Maar ook in popgroep Kids in the Waiting Room met acteur/theatermaker Thomas van Caeneghem komt hij tot zijn recht. Hoe kan een mens dat allemaal opsplitsen in zijn hoofd? “Hoe meer impulsen, hoe beter. Ik hoor van alles graag. Ik zou het saai vinden om mijn hele leven in dezelfde band te spelen. Variety is the spice of life, toch? De verschillende aanpakken en set-ups bij al mijn bands hebben me al veel stress opgeleverd, maar tegelijk veel teruggegeven", legt hij eerst uit. "Het gebeurt in normale tijden soms dat ik één weekend in drie verschillende bands moet spelen. Dat is best heftig, maar de variatie draagt bij tot mijn klankenpalet en ik neem zo verschillende invloeden mee naar mijn andere projecten.” "Er zijn muzikanten die nog veel meer combineren. Kijk maar naar Elias Devoldere van Nordmann of Simon Raman van Steiger. Dat zijn pas zotten."
Hoe rolt een metalliefhebber in de jazzscene? “De dorst naar extreme muziek”, zegt hij meteen. “Ik wou op een bepaald moment op harmonisch vlak verder geraken. Jazz kwam op dat vlak als geroepen. Het klinkt misschien wat pretentieus, maar voor moeilijke structuren moet je bij jazz zijn. De liefde voor het genre is echt begonnen met een jazzensemble aan de academie van Ronse. Daarna heb ik het vak echt geleerd aan het conservatorium in Gent waar ik op mijn zeventiende mocht starten. Ook jazzcafés zoals de Hot Club de Gand hebben voor een groot deel gemaakt wie ik nu ben. Quasi iedereen waar ik mee speel ken ik dankzij het conservatorium en de jams in de Hot Club. Een openbare ruimte waarin je je ding kan uitproberen voor een publiek, is o zo belangrijk." Nochtans zat er in het kind Artan nog niet meteen een muzikant. "Op mijn acht jaar ben ik begonnen met gitaar en dan vrij snel gestopt. Op mijn veertiende werd ik jaloers op mijn broer, die toen ook met gitaar aan de academie begon. Toen ben ik terug als een zot beginnen oefenen en heeft de muziekmicrobe tot op de dag van vandaag zijn greep op mij nog niet losgelaten."
Trouwfeestmuziek
Wanneer we vragen of zijn Kosovaarse roots een directe invloed heeft op zijn muziek, knikt hij snel nee. "Sinds mijn ouders met mij als kind naar hier zijn gekomen, ben ik al heel snel in de Westerse muziektraditie gedompeld geweest, door wat ik allemaal in mijn omgeving zag en hoorde. Maar ik ontken niet dat ik ooit iets ga doen met mijn balkanroots. Ivo Papasov vind ik te gek. Hij is een van de meest toonaangevende artiesten op vlak van trouwfeestmuziek uit de Balkan. Ritmisch is dat vaak heel straf: er worden heel veel vreemde maatsoorten gebruikt. Ook gaan ze verder in de splitsing van tonen: waar wij in het Westen doorgaans maximaal tot een halve toon gaan, zijn in de Balkan kwarttonen schering en inslag. Waar wij in het Westen een enorme traditie van partituren schrijven en lezen hebben, gaan ze in traditionele Balkanmuziek vooral muziek op het gehoor aanleren en doorgeven aan de nieuwe generaties. De muziek van Papasov proberen neerschrijven, is waanzin”, klinkt het. "Pierre Vaïana is wel een mooi binnenlands voorbeeld van een jazzmuzikant die zijn roots geïntegreerd heeft. Daarnaast kijk ik vandaag in het binnen- en buitenland vooral op naar andere jazzmeesters zoals Jozef Dumoulin, Bo van der Werf, Ben Monder, Tony Malaby, ... en uiteraard mag ook een metalmuzikant niet ontbreken: Frederik Thordendal van Meshuggah."
Gedurende ons gesprek valt op hoe graag Artan vertelt in klanken en noten. En dat kan de gitarist beamen. "Je leert er in detail over babbelen door les te geven. Ik ben met muziek vrij cerebraal en obsessief bezig, door lesgeven kan ik alles makkelijker verwoorden. Muziek uitleggen in termen van verbeelding, tapijten en gevoelens, daar ben ik minder goed in. Je hebt neurotische mensen, de controlefreaks enerzijds en mensen die in sferen denken anderzijds. Ik behoor tot de eerste groep, maar voor mij zijn het twee manieren om naar zelfde doel te gaan. Ik vind het een niet beter dan het ander. Ik ben wel soms jaloers op die andere groep omdat het daar veel minder beredeneerd aantoe gaat, ondanks dat mijn oren koning zijn en blijven van mijn muzikaal proces. Ik geloof echt dat je gevoelsmatig tot zotinteressante dingen kan komen, zoals vele singer-songwriters, maar toch heb ik nog altijd graag de touwtjes in handen."
